SALİHA SULTAN
Stüdyo İmge Yayınları’nın kurucusu olan, Çağdaş Müzik, Düşler Hikayeler üzere mecmua çalışmalarıyla da tanınan Levent Erseven bugünlerde Türkiye’de bir prensip imza atan proje ile kültür sanat dünyasının karşısında. Çizgi roman tutkusu ile de bilinen Erseven, geçtiğimiz günlerde ‘cizgiromantik.com’ isimli bir internet sitesini hayata geçirdi. Erseven bu sitede çizgi roman tutkunlarına şöyle seslendi: “Tex, Mister No, Martin ve Ken’in hikayelerini sayı sayı inceleyerek, her hikayedeki ufacık ayrıntısı, bir sigara paketi ya da bir afişin peşine düşerek keyifli bir maceraya atıldım. Yapıtların İtalya’dan Türkiye’ye gelirken uğradıkları değişiklikleri; kapaklar ve farklı baskı yıllarını kapsayan geniş bir koleksiyonun içine daldım. Her sayıyı ayrıntılı araştırmalarla kaleme aldım. Lakin bu kadar geniş bir mevzuyu tek başıma ele almam mümkün değil. Eski bir kitap yayıncısı olarak, basılı yayınların dijital kopya sürümleri dışında, her türlü bilgiye açığım. Her türlü yazı, bilgi, düzeltme, katkı, fotoğraf ve diğer yerde yayınlanmış makaleler dahil, aklımıza gelen her türlü bilgiyi imzalı olarak yayınlayalım.” Yirmi yıllık yayıncılık mesleğinin akabinde eşi Mine hanımla birlikte Milas’a yerleşen Erseven’e telefonla ulaşarak çizgi roman cihanında bilinmeyen bir dünyaya kapı açan projeyi konuştum.
Erseven, sesinde lakin hayallerinin peşinden giden özel insanlarda hissedeceğimiz bir tutkuyla “Ben okuma yazmayı karikatür mecmualarından öğrendim. Ruhen emekli olunca yine çizgi romanlara daldım, zira artık 24 saat okuyabilir oldum” diyor. Yıllardır takip ettiği Tex, Mister No, Martin ve Ken çizgi roman serilerinden 3 bin civarında sayı biriktirdiğini aktaran Erseven, “Artık çağın imkanları ile de güzelce bu çizgi romanların içlerindeki ayrıntılarla boğulmaya başladım. 17-18 yaşında okuduğunuz bir Tex’in peşine lakin ansiklopediden düşebiliyordunuz. Artık ise orda bir karede bir tütün görüyorsunuz, bakıyorsunuz üstüne de bir marka yazılmış mesela. Google’a yazıyorsunuz, bir sürü bilgi çıkıyor” diyerek, bu ayrıntıların da kendisini bu projeye yönelttiğini anlatıyor. Erseven’i verdiği şu örnek, çizgi roman dünyasında görünen öykünün akabinde değişik bir öykü çıkabileceğinin, projenin arkasındaki fikrin en net örneği: “Ken Parker’ın 12’nci kitabında Parker’in elinde bir katilin kitabı var, çizer üstüne de bir kağıt yapıştırılmış halde çizmiş. Parker kağıdı çıkarttığında altından ‘Joaquin Murieta’nın İhtişam ve Mevti diye bir kitap çıkıyor. Bunu araştırdım, Pablo Neruda’nın uzunca bir şiirinin ismiymiş, kitap olmuş çizgi romanda. Neruda’nın üstüne şiir yazdığı bir adam yani bahsedilen. Bu adam 1700’lerde Kaliforniya’da zenginleri öldüren biri, hakkında iki görüş var. Neruda tarafından baktığımızda halk kahramanı, öbür taraftan bakıldığında bir haydut. İşin en tuhafı, Üç Çiçek Yayınevi’nden bu şiir kitabını biz bastıydık 1984’te. Kitap çizgi romanda, olmayacak bir yerde karşıma çıktı. Kimine nazaran gereksiz bir ayrıntı tahminen lakin tahminen birileri de bizim üzere meraklıdır diye bu ayrıntıların yer alacağı bir çizgi roman sitesi yapmaya karar verdik.” Erseven, çizgi romanların hazırlık sürecinin bu usul birçok sürprize taban hazırladığını vurgulayarak, “Çizgi roman çizen birine sinopsis veriliyor. Çizere kalan artık bir çizer olarak oynamak. Resime kendi dünyasını aktaran ufak ayrıntılar koyuyor mesela. Bu ayrıntılar da kıssayı zenginleştiriyor. Biz de bulduğumuz bu üslup ayrıntıları yazıp siteye ekliyoruz” görüşlerini aktarıyor.
‘MADDİ BEKLENTİMİZ YOK EMEL EĞLENMEK’
Çalışmayı eşi Melike hanımla birlikte yürüttüklerini aktaran Erseven, “Bir takımımız var, site çalışmasını onlar yapıyor. Fakat Melike Erseven ile benim bu iş altından tek başımıza kalkmamız mümkün değil, ömrümüz yetmez. Bizim üzere çizgi roman meraklıları da katkı sağlasın istedik. Biri desin ki ben de şu üç sayıyı yapıyorum. Daima birlikte serilerin bütün sayılarını koyalım, internet ortamında bir havuz oluşturalım. Ve biz bunu yaparken çok eğleniyoruz bizimle birlikte eğlenmek isteyenler olursa şahane olur” tabirlerini kullanıyor. Gönderilen çalışmaların formata uygun bulunduğu takdirde havuza dahil olacağını belirten Erseven, projeden maddi bir gelir elde etmeyi hedeflemediğinin, siteye reklam almayacağının da bilhassa altını çiziyor. Çizgi roman koleksiyonunu ve yakaladıkları ayrıntıları internet üzerinden bütün meraklıları ile paylaşan Erseven çifti, çizgi roman tutkunlarının siteye katkılarını bekliyor.
BİR YAYINEVİ KURMAK ARTIK ZOR
Çizgi roman dünyasını uzun yıllardır yakından takip eden Erseven ile çizgi roman serilerinin bugünkü durumunu da konuştum. Günümüz çizgi romanları üzerine fikrini sorduğum Erseven “Bugünkü çizgi romanlara da bakıyorum, çok da uygun bulduğum şeyler var ancak biz yaşın dünyası değil. Kimi yayıncılar yeni çalışmalar hakkında da yazmamı tavsiye ediyor lakin ben Tex ile büyüdüm ve kendi çağımda yaşıyorum, bundan memnunum” dedi. Tex, Mister No, Martin Mystere ve Ken Parker serilerinin günümüzde hala basıldığı bilgisini veren Erseven, yayın dünyasında yaşanan mali krizin bu serileri de etkilediğini, görüştüğü yayıncıların çizgi roman baskılarında zorlandığını belirttiklerini vurguladı. Koleksiyon tutkusuna karşın dijital dünyaya karşı olmadığını da lisana getiren Erseven “Benim süper bir CD koleksiyonum da vardı mesela. Birçoğu artık dijitalde. Vakit değişiyor. Çizgi roman ya da CD üzere koleksiyonları internete aktarmakta, bir havuz oluşturmak olağan. Vakit değişiyor. Üstelik dijital yayıncılığın masrafları ufak tefek, isim hakkı ödüyoruz vs. Lakin geri kalanında kendi kendimize yayıncılık yapabiliyoruz, dijital ortamın bence en düzgün tarafı oldu bu. Bir yayınevi kurmak çok sıkıntı zira artık, işin basılısına argümansız giremiyorsunuz.”